Cần Thơ nói riêng và vùng Nam bộ nói chung vốn xưa nay được xem là vựa lúa hay vựa trái cây của cả nước bởi thổ nhưỡng rất phù hợp cho sản xuất nông nghiệp. Do đó, nhiều người đã dày công nghiên cứu và đầu tư vào lĩnh vực này.
Liên kết để tối ưu quy trình sản xuất, tiêu thụ sản phẩm
Trong xu thế phát triển chung của địa phương, HTX cây ăn trái Thái Thanh nổi lên như một trong những điển hình, nhờ phương thức sản xuất khoa học, tạo ra những sản phẩm sạch, có giá trị kinh tế cao, đồng thời góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Hợp tác xã (HTX) cây ăn trái Thái Thanh có địa điểm tại Nông trường Sông Hậu, xã Thới Hưng, huyện Cờ Đỏ, Thành phố Cần Thơ.
Khởi đầu từ Tổ hợp tác sản xuất trồng cây ăn trái, được sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, HTX Cây ăn trái Thái Thanh được thành lập vào năm 2018. HTX hiện tại có 20 xã viên, chủ yếu trồng cây ăn trái với diện tích 120 ha. Các loại cây chủ lực của HTX gồm Thanh Nhãn, nhãn Edow, Mít Thái và Sầu Riêng.
Thay vì tự sản xuất tự bao tiêu sản phẩm thì Thái Thanh lựa chọn mô hình liên kết để đảm bảo đầu ra cho trái cây sau khi thu hoạch. Đối tác mua bán chính của HTX là công ty Chánh Thu, công ty Vina T&T - hai công ty này sẽ hỗ trợ làm các thủ tục xuất khẩu sản phẩm đi các nước như Mỹ, Úc, Singapore và các thương lái khác bán ở thị trường trong nước.
Ông Lâm Văn Mười, Giám đốc HTX Thái Thanh cho biết, hiện nay, diện tích vùng trồng đã được xuất khẩu của HTX đạt khoảng 30 ha Thanh nhãn, những diện tích khác năm 2021 này bắt đầu cho trái vụ đầu tiên. HTX có 6 hộ tham gia xuất khẩu Thanh nhãn đi thị trường các nước thông qua hợp đồng mua bán theo hình thức liên kết.
Cụ thể, thanh nhãn của HTX được xuất khẩu đi Mỹ từ những năm 2018-2019, Úc và Singapore năm 2020, dự kiến năm 2022 sẽ xuất khẩu đi thị trường Nhật. Sản lượng thanh nhãn xuất khẩu mỗi năm khoảng 30 tấn.
Đến nay, hầu hết diện tích vùng trồng của HTX đã được cấp mã số vùng trồng. Tuy nhiên, các vùng trồng có mã số này đều thuộc quyền quản lý của Công ty Chánh Thu, Công ty Vina T&T và Công ty Mộc Phát do các công ty trên đăng ký và quản lý sử dụng mã số.
Hàng năm, các Công ty trên đều tiến hành kiểm tra để duy trì mã số vùng trồng đều đến tại HTX để kiểm tra vùng trồng và tái cấp mã vùng trồng.
Những thuận lợi ban đầu
Hoạt động sản xuất của HTX được thuận lợi phát triển nhờ một số yếu tố như thường xuyên nhận được sự hỗ trợ, động viên tích cực từ chính quyền các cấp và cơ quan chuyên môn từ xã đến thành phố.
Tiếp đến là do địa thế đất đai của Nông trường rộng lớn, quỹ đất nhiều, chân đất rất thuận lợi để HTX mở rộng diện tích sản xuất, gia tăng sản lượng đáp ứng tốt nhu cầu thị trường.
Cùng với đó là các xã viên HTX có ưu điểm là ham học hỏi, có nhiều kinh nghiệm trong sản xuất do hầu hết đều là nhà vườn từ các địa phương khác đến để mở rộng sản xuất. Đồng thời, xã viên có sự thống nhất cao trong thực hiện cùng quy trình sản xuất để tạo ra trái nhãn tương đồng về chất lượng và kích cỡ, từ đó mang lại hiệu quả sản xuất tốt hơn.
Trước khi được cấp mã vùng cho sản phẩm trái cây xuất khẩu ở đây thì người trồng hầu như tự ai nấy làm, ít chịu tìm hiểu và chia sẻ, học hỏi lẫn nhau. Điều này khiến cho mẫu mã, chất lượng trái nhãn không đồng đều, năng suất và chất lượng thấp.
Từ đó mà sau khi thu hoạch, giá bán của các loại trái cây đều khá thấp do hầu hết bán xô và tiêu thụ nội địa là chính. Kể từ sau khi được cấp mã vùng trồng thì tình hình tiêu thụ có sự thay đổi rõ rệt hơn, thuận lợi hơn.
Nhờ những kết quả đó mà xã viên rất phấn khởi và có thêm động lực để phấn đấu chăm sóc cho vườn tốt hơn, cùng nhau chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn về những giải pháp hay cũng như khắc phục những vấn đề gặp phải trong sản xuất như: quy trình kỹ thuật canh tác, cách xử lý ra hoa, hạn chế rụng hoa, rụng trái,... từ đó, tạo ra được sản phẩm có tỷ lệ kích cỡ và chất lượng đồng đều ngày càng cao hơn, đầu ra cho sản phẩm cũng khởi sắc hơn.
Sau khi được cấp mã vùng cho sản phẩm, giá bán cho các Công ty để xuất khẩu đi thị trường các nước thường cao hơn khoảng 20% so với bán cho thương lái tiêu thụ thị trường trong nước.
Nếu được hỗ trợ thì hiệu quả còn tốt hơn
Bên cạnh những thuận lợi thì mỗi HTX sản xuất kinh doanh cũng đang gặp không ít khó khăn, thách thức bởi nhiều yếu tố khác nhau như tình hình dịch bệnh, thời tiết, giá cả thị trường, điều kiện xuất khẩu.
Ví dụ như thời kỳ đầu kiến thiết mới tạo lập vườn trồng đối tượng cây Thanh Nhãn, các xã viên chưa nắm rõ quy trình tạo trái và hạn chế hiện tượng rụng trái nên hiệu quả kinh tế không cao, chất lượng không đạt yêu cầu.
Tuy nhiên, đến nay, nhờ sự hỗ trợ từ các nhà khoa học của Trường Đại Học Cần Thơ, cơ quan chuyên môn tại địa phương, sự quan sát học hỏi từ thực tiễn và học hỏi lẫn nhau, người sản xuất đã canh tác ngày càng tốt hơn, năng suất càng cao hơn và chất lượng trái tốt hơn rất nhiều so với trước đây.
Đối với người sản xuất mới lập vườn, kinh tế gặp nhiều khó khăn, trong thời gian đầu kiến thiết chưa có thu nhập, đa số đều phải vay vốn ngân hàng. Hiện nay, mã số vùng trồng của HTX cây ăn trái Thái Thanh đều do các Công ty thu mua đăng ký và quản lý, do đó, việc bao tiêu sản phẩm thuộc quyền quản lý của các công ty đối tác.
Sản lượng sản xuất hiện tại vẫn chưa đảm bảo cho xuất khẩu quanh năm do thu hoạch theo mùa vụ. Đồng thời, hiện tại chỉ có một số vườn cho trái, còn lại vườn cây còn nhỏ nên chưa cho thu hoạch. Điều này cũng dẫn đến những khó khăn trong vấn đề đầu tư vốn, thu nhập của người lao động.
Từ những thuận lợi, những mặt đạt được và những khó khăn nêu trên, HTX Thái Thanh cho biết hiện rất cần hỗ trợ từ các cơ quan chức năng như hỗ trợ HTX đăng ký mã số vùng trồng riêng thuộc sở hữu của HTX để HTX chủ động mua bán với đối tác để chủ động hơn trong việc bao tiêu sản phẩm đầu ra.
Chủ tịch HTX cũng mong muốn rằng, các nhà khoa học nghiên cứu, hỗ trợ chúng tôi nhiều hơn nữa để tạo ra quy trình sản xuất ngày càng chuẩn hơn, giúp chúng tôi tạo ra sản phẩm trái nhãn đồng đều hơn về kích cỡ và ổn định về chất lượng.
Bên cạnh đó, nếu có sự hỗ trợ nguồn vốn vay lưu động với lãi suất ưu đãi từ các ngân hàng thì việc xây dựng những vườn mới kiến thiết và phục vụ thời kỳ ra hoa nuôi trái – đây là những giai đoạn cần rất nhiều vốn sẽ thuận lợi hơn.
Với những tâm huyết trong quá trình sản xuất cây ăn trái, HTX Thái Thanh đang góp phần tích cực trong việc phát triển kinh tế cho các thành viên trong HTX, ổn định cuộc sống cho nhiều gia đình thành viên và đóng góp cho hoạt động sản xuất phát triển ở địa phương.